Çalışmanın amacı; seçilen öykülerde 5 ve 6. sınıf Sosyal Bilgiler dersi İnsanlar, Yerler ve Çevreler öğrenme alanında yer alan Coğrafya disiplinine ait kazanımların hangi düzeyde karşılık bulduğunu belirlemektir. Araştırmanın veri kaynağını coğrafya disiplinine ait konulara yer veren çocuklara yönelik öyküler oluşturmaktadır. Bu veri kaynaklarından “Mucizevi Örtü: Toprak” ve “Coşkun Nehirler” adlı iki öykü seçilmiştir. Araştırmanın verileri, doküman incelemesi ile temin edilmiştir. Elde edilen veriler betimsel analiz ile değerlendirilmiştir. Araştırmanın sonucunda belirlenen öykülerin 5. ve 6. sınıf Sosyal Bilgiler dersi “İnsanlar, Yerler ve Çevreler” öğrenme alanına ait kazanımlar ile paralellik gösteren anlatımlara yer verildiği görülmüştür. 5 ve 6. sınıf Sosyal Bilgiler dersi İnsanlar, Yerler ve Çevreler öğrenme alanına ait kazanımlar belirlenen dört alt probleme uygun olarak kategorize edilmiş, elde edilen bulgular betimsel analiz yöntemine uygun olarak incelenmiştir. Ayrıca öykülerin, öğrencilerin genel coğrafya bilgilerini arttırabilecek örnekler ve karikatürler ile süslendiği tespit edilmiştir. Çalışmanın sonunda benzer öykülerin sayılarının artırılması ve bu öykülerden elde edilen okuma parçalarının ders kitaplarına eklenmesi önerilmiştir.

Bu araştırma sınıf öğretmeni adaylarının internet için eleştirel okuryazarlık durumlarını belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında sınıf öğretmeni adaylarının internet için eleştirel okuryazarlık durumlarının cinsiyet, sınıf düzeyi, yaş, akademik başarı düzeyi, kitap okuma sıklığı, bilgisayar becerisi ve günlük internette geçirilen süre değişkenleri açısından farklılaşıp farklılaşmadığı araştırılmıştır. Bu amaçla tarama modelinde desenlenen araştırmada Türkiye’deki üç üniversitede eğitim gören 1186 sınıf öğretmeni adayına araştırmacılar tarafından geliştirilen 27 maddeden oluşan 5’li likert tipi “İnternet İçin Eleştirel Okuryazarlık Ölçeği” uygulanmıştır. Araştırmaya göre sınıf öğretmeni adaylarının internet için eleştirel okuryazarlık durumlarının orta ile iyi düzey arasında iyi düzeye yakın olduğu söylenebilir. Araştırmaya katılan sınıf öğretmeni adaylarının internet için eleştirel okuryazarlık durumlarının cinsiyete, akademik başarı düzeylerine ve günlük internette geçirdikleri süreye göre farklılaşmadığı görülmüştür. Katılımcıların sınıf düzeyleri arttıkça, yaş düzeyleri ilerledikçe ve bilgisayar becerisi arttıkça internet için daha iyi eleştirel okuryazarlık durumlarına sahip oldukları söylenebilir. Yılda 11 kitap ve üstü okuyan öğretmen adaylarının, yılda 6- 10 kitap okuyanlar ile yılda 5 kitap ve altı okuyanlara göre daha iyi eleştirel okuryazarlık durumlarına sahip oldukları belirlenmiştir.

Toplum içerisinde o toplumun yüzyıllar boyu oluşturduğu kültüre bağlı olarak değişiklik gösteren değerler bulunmaktadır. Bunun yanında sadece o topluma ait olmayan ve evrensel düzeyde geçerliliği bulunan değerlerin de milletlerarası ortak kültür oluşumuna büyük katkı sağladığı bilinmektedir. Bu sebeple hem millî değerlerin hem de evrensel değerlerin bireylere aktarılmasındaki en önemli araçlardan biri yazılı kaynaklar içerisinde yer alan çocuk edebiyatı dolayısıyla çocuk kitaplarıdır. Çocuk edebiyatı değerlerin aktarımı noktasında bilimsel olarak geniş bir araştırma alanıdır ve bu alan içerisinde birçok yazara ait eser eğitsel değerler açısından incelenmektedir. Bu çalışmada ise Gülten Dayıoğlu’nun Uçurtma adlı eserinin eğitsel değerler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma yönteminin benimsendiği çalışmada söz konusu eser içerisinde yer alan değerler, Türkçe Öğretim Programı kök değerleri ve UNESCO evrensel değerler kapsamında incelenmiş, her bir değer frekans ve yüzdelerine göre analiz edilmiştir. Çalışma bulgularına göre, Gülten Dayıoğlu’nun Uçurtma adlı eserinde en çok işbirliği, sorumluluk ve özdenetim değerleri yer alırken, en az ise barış ve vatanseverlik değerlerine yer verildiği ortaya çıkmıştır.

Özet

Bu çalışmanın amacı, Sosyal Bilgiler dersi bağlamında ortaokul öğrencilerinin medya okuryazarlık düzeylerinin girişimcilik düzeyleriyle ilişkisini belirlemektir. Bu araştırmanın evrenini 2020-2021 eğitim-öğretim yılında Rize il merkezinde ve ilçelerinde eğitim gören ortaokul öğrencileri oluşturmaktadır. Bu çalışma, hem nicel hem de nitel araştırma yöntemlerinin bir arada kullanıldığı karma yöntem yaklaşımına göre tasarlanmıştır. Bu çalışmada veri toplama aracı olarak “Kişisel Bilgi Formu”, “Ortaokul Öğrencilerine Yönelik Girişimcilik Ölçeği”, “Ortaokul Medya Okuryazarlığı Düzey Belirleme Ölçeği” ve “Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu” kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan nicel verilerin analizi için istatistiksel olarak frekans, yüzde, ortalama ve standart sapma hesaplanmış; ikili gruplar için t-testi, , ikiden fazla gruplar için tek yönlü varyans (ANOVA) analizi ve ilişkiyi belirlemek için korelasyon analizi, yordama gücünü belirlemek için regresyon analizi yapılmıştır. Araştırmanın nitel verileri içerik analiz tekniği ile değerlendirilmiştir. Çalışmanın nicel sonuçlarına göre:  Sosyal Bilgiler dersi bağlamında ortaokul öğrencilerinin medya okuryazarlık düzeylerinin girişimcilik düzeyleriyle ilişkisinin pozitif yönde orta düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Medya okuryazarlık düzeyinin girişimcilik düzeyinin anlamlı bir ölçüde yordayıcısı olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın nitel sonuçlarına göre: Ortaokul öğrencilerinin medya okuryazarlığı ile girişimcilik arasında ortak yönler olduğunu vurguladıkları ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:  Sosyal Bilgiler, Medya Okuryazarlık, Girişimcilik, Ortaokul Öğrencileri